Sa nagapagamay nga paglaum nga mabaliktad pa ang resulta sa eleksyon, adunay nabuo gikan sa kampanya ug kandidatura nila Leni-Kiko nga magpadayon sa administrasyon ni Marcos Jr.
Isinulat ni Tony La Viña. Isinalin sa Bisaya ni Dinah Faye Balleco
Wala pa nahuman ang usa ka adlaw pagkahuman sa pagsirado sa mga presinto, murag aduna nay nadaog base sa partial ug unofficial count na gipakita sa Commission on Elections (Comelec). Nanguna sila Ferdinand “Bongbong” Marcos, Jr. ug Sara Duterte-Carpio isip pagka-presidente ug ika-duha nga president na adunay lamang nga 30 ka milyon nga boto, na anaa sa 50 porsyento sa mga botante.
Daghan na ang nawad-an ug paglaum ug nidawat sa resulta. Aduna sad mga nagapadayon sa pagbantay hantod mosulod ug maihap ang kada boto.
Naingon na nako sa akoang mga interbyu ug mga gisulat nga kredibilidad sa eleksyon masukod pamaagi sa pagtan-aw sa publiko. Unsa kadaghan ug kadugay bag-o maresolba ang mga iregularidad? Pila ka oras ang gihulat sa mga botante aron makaboto? Pila ka vote-counting machine ang naguba? Daghan gayod angay tan-awon na anggulo aron maingon na adunay kakulangan sa pag-andam o sa proseso nga gihimo sa Comelec.
Karon nga anaa na ta diri ug aduna nay resulta (apan kini unofficial pa), atoang tan-awon unsa ang ginaatubang sa Pilipinas sa ilalom sa pagpanguna ni Marcos Jr.
Dayon-dayon nga nasulat sa mga headline sa mga dagkong organisasyon sa pagbalita sa tibuok kalibutan ang pagkadaog ni Marcos Jr. Hastang lisoda sa naagian sa Pilipinas sa panahon sa diktadurya ni Ferdinand Marcos Sr. ug sa mga crony niya, ug karon mobalik ang pinakataas na posisyon sa ilahang pamilya.
Atoa usab makit-an ang pagpadaplin ni Marcos Jr. sa bibo nga diskurso, sa partispasyon sa mga tawo, ug sa pagkamay tulubagon sa midya sama sa atoang nakit-an iyahang kampanya. Mao kini ang mahimong sentro saiyahang palalikay nga administrasyon. Hantod sa nahuman ang pagpangampanya, wala gayod nato nahibaw-an ang gibarugan ni Marcos Jr.- ang iyahang plataporma, plano para sa ekonomiya, ug paglantaw sa ubang isyu. Wala pa ta kabalo kung kinsa ang iyahang ibutang sa gabinete- apan klaro nga mamili siya sa miyembro sa tradisyunal nga political elite.
Apan, nakadepende gihapon kini sa padulngan sa disqualification case ni Marcos Jr. Kadtong ika-10 sa Mayo, usa ka adlaw pagkahuman sa eleksyon, gibasura sa Comelec en banc ang tanan nga disqualification case. Gapaabot pa kita kung kini isaka sa Korte Suprema.
Ang kamatuoran, maskin pa man makakuha si Marcos Jr. ug pinakadaghan nga boto sa eleksyon, pwede gihapon siya idisqualify sa Korte Suprema ug mailisan sa nadaog sa pagkabise-presidente. Base sa mga resulta nga atong makita, si Sara Duterte kini. Kini gapakusog sa conspiracy theory na mao kini ang gusto mahitabo ug ginaplano ni Presidente Rodrigo Duterte. Apan ginahuna-huna ani na makigdula ang Korte Suprema- na layo nga mahitabo sa kamatuoran ug dili nako madawat tungod sa akoang pagsalig sa integridad ug kagawasan sa Chief Justice ug sa mga miyembro niini.
Kung mahitabo man nga madisqualify si Marcos Jr., klaro nga masuko ang iyahang mga taga-suporta. Apan, pwede sila nga mabahin tungod kay adunay mga taga-suporta si Duterte na abri sa posibilidad sa pagpuli ni Sara Duterte sa pagka-presidente.
Sa nagapagamay nga paglaum nga mabaliktad pa ang resulta sa eleksyon, adunay nabuo gikan sa kampanya ug kandidatura nila Leni-Kiko nga magpadayon sa administrasyon ni Marcos Jr. Nakabuo ug makasaysayanon nga unity koalisyon gikan sa pinakakonserbatibo nga grupo hantod sa mga pinakaprogresibo, sa lapad nga batayang sektor, ug ilabi na gikan sa pinakaubos sa katilingban. Nabuo kini sa inspirasyon nga gihatag nila Leni-Kiko sa ilahang plataporma ug pilosopiya sa panguna. Walay pagduha-duha nga nabuhat nila nga mas mamugnaon, manggihatagon, ug mas makanasudron ang ilahang mga taga-suporta.
Tungod ani, kung masayop man si Marcos Jr. sa iyahang mga polisiya ug desisyon para sa nasod, ang lapad nga koalisyon nga gihimo sa kampanya nila Leni-Kiko (apil na sad ang mga tagasuporta ni Ka Leody de Guzman) ang pwede nga molihok aron undangon ang korapsyon, ang paglabas sa karapatang pantawo, ang pagbalik sa cronyism, ug foreign policy na gawas sa interes sa Pilipinas. Pwede pud iduso ani nga koalisyon ang mga polisiya para sa social equality o pagkapantay-pantay, para sa climate justice, ug pagpadayon sa peace process – sa Mindanao ug maskin sa pagitan sa National Democratic Front.
Dili mahimong destabilizer kining grupoha, apan mahimo kini nga usa ka hagit para kay Marcos Jr. aron pamatud-an ang permintihay niya nga ginaingon nga ‘unity’. Kung tinuod ang panaghiusa, kinahanglan abrihan niya ang iyahang pertahan sa koalisyon na ni.
Usa sa mga dapat buhaton mao ang pagbuo sa usa ka tinuod nga national unity government- dili gikan sa mga political family ug mga dinastiya gikan sa lain-laing rehiyon, apan gikan sa mga lagpad nga mga sektor ug interes sa nasod. Dili pud dapat ipadaplin ang mga kabos ug mga batayang sektor sa katilingban.
Sa karon, lisod nga makita ug klaro kung mahimo ba kini, apan permenti nga adunay paglaum.
Visit this link to access the article.
Tony La Viña 