Isinulat ni Tony La Viña; Isinalin sa Bisaya ni Dinah Faye Balleco
Original Article (Rappler); Tagalog Translation
Adunay lima ka rason nganong akoang ginasuportahan ang 1Sambayan, ang koalisyon sa demokratiko nga mga pwersa nga gilusad kadtong niaging semana sa lungsod sa Makati. Adunay sad akoy upat ka sugyot aron mahimo kini nga mas epektibo ug makab-ot niini ang iyahang punoan nga katuyoan nga maghimo ug modaugay nga unity slate para sa nasudrong eleksyon sa 2022.
Ang mga personalidad ug pulitikal na mga partido
Una, gisaligan nako ang convenors niini. Gisundan nako ang mga karera nina Justice Tony Carpio, Ombudsman Conchita Carpio Morales, ug Foreign Secretary Albert Del Rosario sa dugay nga panahon ug nasayod ako sailahang nasyonalismo integridad, ug lig-on nga pagpangulo.
Personal pud nako nga kaila sina Brother Armin Luistro, Fr. Albert Alejo SJ, sina Attorney Howie Calleja ug Neri Colmenares, kaniadtong Commission on Audit Commissioner Heidi Mendoza, ug Governor Lito Coscolluela. Sila ang mga labing maayo nga mga lider nga akoang nakatrabaho sa lain-laing mga butang sa pila ka tuig.
Nasayod sad ako sa maayong trabaho ug reputasyon ni Admiral Rommel Jude Ong, Partido Manggagawa chair Renato Magtubo, ug civil society leader Ricky Xavier.
Kung kini usa ka panagsangka, mao kini ang mga tawo nga gusto nako makauban sa usa ka paksol. Ginasaligan nako sila ug pag-ayo.
Ikaduha, ganahan ako nga ang Bayan Muna ug ang Magdalo pareho nga nag-apil sa koalisyon. Kani mismo angay ikalipay. Samtang daghan muingon nga lahi-lahi ug pagtuo ug duha ug lahi sila ug panan-aw sa ubang isyu, ang Bayan Muna ug Magdalo nag-ambit ug importante nga mga mithi. Pareho nga kontra ang duha sa korapsyon. Pareho nga nagatuboy ug suporta sa human rights ug permanente nga naghimo niini sugod tong naglingkod sa pwesto si Duterte.
Kinahanglan nato ipadaplin usa ang ideolohikal ug historical nga pagkalahi-lahi aron malampuson kita nga makabuhat ug nagkahiusa nga font o pag-uban batok sa koalisyon nga Duterte. Ang paghiusa sa Bayan Muna (ug saakoang panan-aw nag-apil sad kini sa buo nga Makabayan bloc) ug Magdalo magpakita ug konsepto sa usa ka nagkahiusang pag-uban.
Sa personal nga bahin, aduna akoy mga amigo sa duha nga pulitikal nga mga pormasyon. Adunay gayod akoy bilib ila Senator Antonio Trillanes ug kaniadto nga Magdalo representatives Gary Alejano ug Ashley Acedillo (usa sa akong pinakamaayo ng estudyante sa UP College of Law). Aduna sad akoy taas nga paglantaw sa ila former Bayan Muna representatives Colemenares, Satur Ocampo, Teddy Casiño, ug dako sad ako nga tigsuporta nila Current Bayan Muna Representatives Carlos Isagani Zarate, Ferdinand Gaite, ug Eufemia Cullamat.
Samtang ang Magdalo ug ang Bayan Muna representatives adunay lahi-lahi nga prayoridad, sila ang pinakaisog ug pinakaprinsipyado saatoang mga magbabalaod. Mahuna-hunaan na nako ang pagbag-o nga ilahang mahimo sa gahum nga makuha nila kauban ang matag-usa.
Ang Bayan Muna ug Magdalo pareho sad nga disiplinado ug makasugo ug pagkamaunongon sa ilahang mga tagasuporta. Gipakita nasad nila ang ilahang abilidad sa pag-organisa ug pagpalihok sa ilahang mga botante. Nakadaog na sila ug mga eleksyon.
Nagkahiusang mga mithi
Ikatulo, ganahan ako sa tumong ug nagkahiusang mga mithi sa 1Sambayan. Ang nauna kay klaro, ingon pa ni Justice Crapio: “We have discussed this, again and again, and this is the understanding of everybody: that unless we are united, we cannot win in 2022. We have the majority, but the majority will become a minority if they are divided. So we have to remain united, and that is the unifying force.” Kini gisuportahan ni Colmenares sa pag-ingon: “Many of us are here today precisely because we are unified first, that the issue of [the] 2022 elections, when another Duterte comes into power, will be substantially affecting our survival as a nation. And because that is what is at stake, many of us are here because we agree that we all want a united opposition to resoundingly defeat the forces of tyranny that has ruled this country in the last five years. For us, that is the main unifying point here.”
Ang ilahang nagkahiusang mithi klaro usab, pareho sa giingon ni Carpio: “We are a coalition of democratic forces. We reject those who are identified with authoritarianism. We reject those who are responsible for extrajudicial killings or who abet extrajudicial killings.”
Ang Pragmatismo sa 1Sambayan
Ikaupat, ganahan ako sa pragmatismo aning bag-o nga koalisyon. Ganahan ako nga ang kasugdanan nga listahan lapad ug gigikanan, nga nag-apil ilaha Vice President Leni Robredo, Senators Nancy Binay ug Grace Poe, Manila Mayor Isko Moreno, ug Trillanes. Sa akoang panan-aw dili dapat kini tan-awon nga pinal nga listahan apan kinahanglan kinahanglan pa mapalapad ug mag-apil sa uban pang mga potensyal nga mga kandidato nga makasulod sa criteria. Iapil gyud nako sa listahan sila former President Jejomar Binay, Governor Francis Escudero, ug Senators Francis Pangilinan, Leila De Lima, ug maskin si Panfilo Lacson .
Alang sa talaan, sa karon mosuporta ako kay Robredo tungod sa maayong trabaho sa Office of the Vice President sa niaging upat ka tuig maskin limitado lang ang resources niini. Mosuporta pud ako kay former VP Binay tungod gipamatud-an niya ang iyahang kaisog sa pagsuporta sa human rights, ug kinahanglan nato na karon.
Abri sad ako ilaha Grace Poe ug Isko Moreno kay sila ang pinakamaayo nga mga kandidato nga makakuha ug dako nga suporta gikan sa rehiyon sa Metro Manila, Southern Tagalog, ug Central Luzon (ug iapil nako diri ang Pangasinan). Sa akoang panan-aw, ang Duterte coalition (nga possible mag-apil ug pakig-alyansa sa mga Marcos) sa Mindanao ug mga parte sa Visayas ug posible sad sa mga probinsya sa Ilocos, nga malabanan lang sa dako nga potensyal sa 1Sambayan sa Luzon. Pwede sad nga magtabla ang duha sa Visayas ug manguna ang Duterte coalition sa Central ug Eastern Visayas u gang oposisyon manguna sa Western Visayas.
Unsa paman akoang pagpalabi, suportahan nako ang resulta sa proseso sa 1Sambayan basta lang adunay kini transparency ug patas kini sa pagdesisyon sa ilahang final slatenga mupakita ug datos ug mga posisyon ug reputasyon sa mga kandidato.
Ikalima, ganahan ako sa timing sa pagpaningkamot sa 1Sambayan. Karon ang tama nga panahon nga buhaton kini. Usa pa ka tuig ug sobra bag-o ang 2022 eleksyon pero wala na kitay kinahanglan sayangon nga panahon aron organisahon kini nga malapuson ug mahukmanon.
Saakoang panan-aw, maskin paman nagkahiusa ang usa ka koalisyon, maalkanse kini sa ginasuportahan nga mga kandidato sa administrasyon mao ng kinahanglan ang sayo nga pagsugod.
Ang pagkahiusa sad kay dugay ug lisod nga proseso. Adunay mga krisis sa pag-uban sa mga grupo. Kung sayo sugdan sa 1Sambayan ang pag-atubang sa mga hagit sa pagkahiusa, mas makaposisyon kini sa pagkamalampuson.
Mga sugyot para sa 1Sambayan
Una, kinahanglan palapadon pa sa 1Sambayan ang koalisyon ug dal-on ang uban pa nga mga progresibo nga mga pwersa, grupo sama sa Akbayan ug Laban ng Masa, pananglitan. Kinahanglan pud padaghanon ang representasyon sa mga babaye, mga batan-on, mga basic sectors (mga trabahante, mag-uuma ug mangingisda, mga lumad, ug mga pobre).
Ikaduha, kinahanglan sad mupadako ang 1Sambayan sa heyograpiya, ug muila ug mga manlalaban sa lain-laing rehiyon, ilabi na sa Visayas ug Mindanao. Ang pagpaningkamot nga apilon ang Bangsamoro leaders sa nagkahiusang font kinahanglan himuong prayoridad. Samtang adunay bentaha pwede pa mabawasan ang ligas.
Ikatulo, ang nagkahiusang plataporma kinahanglan masagop. Dili igo ra ang pagpanaway sa kapakyasan sa Duterte government- maskin paman daghan ni ug seryoso.
Ang nagkahiusang oposisyon kinahanglan musulong saiyang positibo nga plataporma- pagpahayag saatoang teritoryal nga integridad batok sa hulga sa China(ang pinakakusgan nga isyu nga mupabor sa oposisyon), usa ka klaro nga plano kung paunsa makabawi sa ekonomiya gikan sa pandemya, usa ka paglantaw sa public health system nga musigurado nga dili na mag-antos ang katawhan (ilabi na ang mga pobre) ug grabe pareha sa nahitabo kadtong niaging tuig, epektibo nga mga programa aron muatubang sa mga hagit sa climate emergency, ug dalan paadto sa permanente nga peace agreements nga mosulbad sa mga sosyal nga panagsumpaki o gubot.
Ikaupat ug sa kinatapusan, kinahanglan mokuha ang 1Sambayan ug mando sa opinion sa publiko samtang sayo pa. Kinahanglan maghimo kini ug professional volunteer communications teams, maghimo ug makakumbinsi nga mga mensahe base sa kamatuoran ug nagkahiusang mga mithi sa koalisyon, ilahon ang mga kampyon niini, ug mopatigbabaw sa mga social media platforms.
Posible ang nagkahiusang democratic front. Koalisyon kini sa mga maayo para sa kaayuhan. Apan kinahanglan ang pagkakugihan ug panrabaho aron kini mahimong malampuson.
Visit this website to access the article.
Tony La Viña 