Translated by Dinah Faye Balleco
Original article (Rappler); Filipino translation
Karong Huwebes, Hulyo nwebe, ang House Commitee on Legislative Franchises nakatakda nga muboto para sa aplikasyon sa ABS-CBN franchise renewal mahuman ang dose ka adlaw nga padayon nga mga hearing. Mao kini ang panahon sa kamatuoran para sa broadcast company nga pinakadako saatong nasud. Makalaum na lamang kita nga ang buhaton sa mga representatives ang tama nga butang alang-alang sa mga pamilyang Pilipino, ug para saatoang katawhan, ug para saatong nasud nga naga-antus gikan sa pandemya.
Mali nga mga rason sa pag molimod sa renewal
Sa panahon sa sunod-sunod nga mga hearing sa House Committee, daghang mga akusasyon ang gilabay batok sa ABS-CBN, sama sa paglikay sa tax, pagsalikway sa mga balaod sa panrabaho, pulitikal nga pagpihigong sa pagbalita, ug langyaw nga pag-angkon ug mga isyu sa citizenship.
Ingon sa paglikay sa tax nga gihimo sa ABS-CBN kuno, si House Deputy Speaker Rodante Marcoleta muingon nga ang kompanya mulapas sa termino ug kondisyon sailang legislative franchise tungod sa “tax avoidace schemes” Apan kining akusasyon ug pagakagawangon sa walay lain nga Bureau of Internal Revenue nga muingon nga ang kompanya ug ang iyang subsidiaries nagbayad sailang mga tax gikan 2016 hantod 2019.
Sa gituohang paglapas sa balaud sa panrabaho, ang Department of Labor and Employment (DOLE) mupasangil nga ang ABS-CBN wala nituman sa mga balaud sa panrabaho ug sa mga sumbanan pagkahuman mabal-an niini ang ubang nga panglapas sa usa ka inspeksyon nga gipahigayon gikan Hulyo hantod Setyembre 2018. Apan, sa paghibalo saiyang mga kakulangan, ang ABS-CBN diha-diha nga muhimo saiyang pagpatul-id nga mga lakang nga mao puy muaghat sa DOLE kadtong Enero 28, 2020 aron misyu ug sugo nga muhawa sa mga panglapas sa media corporation.
Ingon sa gipasangil nga pulitikal nga pagpihigon o bias sa network, makaingon lamang ako nga ang ABS-CBN usa ka network nga misunod sa mga nag-unang mga lagda sa broadcast journalism. Usa kini ka kusog mukompitensya nga, ug world class nga organisasyon nga anaay agresibo ug opinyonado nga mga anchors ug mga nag-inusarang naghuna-huna ug mapuslanon nga mga correspondents, usa ka butang nga direkta nako nga naagian kay ako permanente nahimong guest sailahang show ug giinterbyu sa ilang mga reporters. Kung adunay sayop ang ABS-CBN, mutudlo ako sailahang atensyon sailang ratings, nga maoy mutintal saila nga magmahimong kahibulongan sailahang pagbalita.
Sa unsa mang butang, ang kagawasan sa prensa mupasabot saatong pagtugot sa mga media organizations sailahang editorial freedom.
Sa ginaingon nga ang ilahang entertainment shows maoy imoral, makatestimonya ang usa ka dugay na nga tigtan-aw sa ABS-CBN soap operas nga ang mga shows sa maoy network kadaghanan nga para sa General Patronage. Kung ang utlanan gitabokan, apan panalagsa lamang, kasagaran kini ginapakamatarung sa iyang artistic license.
Prangka sa prangka, ang pagkakita saila ABS-CBN Chairman emeritis Gaby Lopez III ug ABS-CBN executives Carlo Katigbak, Cory Vidanes, ug Ging Reyes nga mutestimonya sa hearing mudani kanako nga ang kaugmaon sa network anaa sa maayong mga kamot. Ang ilahang dignidad, kaluoy, patriyotismo, ug ang kaalam sailanh negosyo ug sailang ginahimo gapakita ug impresibo.
Langyaw nga pag-angkon ug non-issues sa citizenship
Ang mga langyaw nga investors wala niangkon ug ABS-CBN shares. Ang mga Philippine Depository Receipts nagpabilin nga investment tools ug wala nay lain pa. Sama sa kaso sa ubang networks ug mga organisasyon sa media nga nag isyu niini, ang mga PDRs wala garesulta sa langyaw nga pag-angkon o maskin pilang bahin sa langyaw nga kontrol sa kompanya.
Sa citizenship ni Mr. Lopez, ang rebelasyon nga siya usa ka dual Filipino ug American citizen kinahanglan nga musarado sa isyu. Ang konstitusyon wala gaila sa mga Pilipino nga dual citizens sa pagpanganak ug mga Pilipino nga dual citizens sa relasyon ngadto sailahang nationality requirement para sa pipila ka mga economic sectors. Si Gabby Lopez, kadtong siya CEO pa sa network ug hantud karon, pwede muiya ug maskin pilang shares nga iyahang gusto.
Mga rason para sa pagrenew sa prangkisa sa ABS-CBN
Ang usa ka boto para sa renewal makaluwas ug onse ka libo nga mga trabaho. Ang usa ka boto magresulta sa kapildihan sa libo nga mga Pilipino, mga trabahador sa network ug ilahang mga pamilya, nga ang kaugmaon mukalit ug mumahimong alanganin.
Klaruhon nato: ang panirado sa ABS-CBN mahimong katalagman sa ekonomiya para sa nasud ug daghang mga pamilya. Sa dali-dali, usa ka gatus nga mga Pilipino ang negatibo nga maapektuhan kung ang House of Representatives mudesisyon nga isarado ang network. Gawas sa iyang permanente nga trabahador ug contractors, maapektuhan sad ang mga suppliers, bangko, negosyo, sama sa mga restaurants palibot sa mga istasyon sa Quezon City ug sa ubang dapit. Saakong panan-aw, tulubagon sa katong mga responsable sa maong pagpanirado ang maskin unsang pang-ekonomiya nga kadaot nga dal-on sa sa pagpanirado.
Ang pagpanirado sa ABS-CBN usa ka economic sabotage sa ordinaryo nga panahon; sa panahon sa coronavirus pandemic, uban sa ekonomiya nga ekonomiya nga naapektuhan sa lockdown ug mga milyon nga wala nakatrabaho, ang epekto sa maong desisyon sa Kongreso anaay dako nga tulubagon sa mga kadaot nga idulot sa nasud karon ug sa kaugmaon. Dili nako mahanduraw nganong ang usa ka tagbuhat ug palisiya migusto niana.
So konteksto usab sa pandemya, ilabi na karon nga ang mga inpeksyon mudaghan, kinahanglan sa mga tao ug masaligan nga mga balita ug maayo nga opsyon sa kalingawan. Para sa mga tawo nga adunay internet access, nakaaccess gihapon sila sa TV Patrol ug sailahang paborito nga mga shows, apan kana temporaryo. Lisod kana ipadayon nga presensya kung himuong permanente ang sitwasyon karon. Daghan ng mga tawo sa probinsya ug mga isla ang nawad-an ug access sa mao maong ginikanan sa mga balita. Aduna kiniy panginabuhi ug kamatayon nga mga implikasyon para sa kadaghanan dili lang tungod sa pandemya pero tungod sad kay kita anaa sa panahon sa mga bagyo kung kanus-a kinahanglan ang tukma sa panahon nga mga impormasyon para mabuhi.
Sa katapusan, kung ang ekomomiyang kaugmaon sa libo libo nga mga pamilya ug ang pisikal nga kinabuhi sa daghang komunidad dili pa igo nga mga rason, basi ganahan muhatag ug suporta ang House Committee on Legislative Franchises sa para sa kagawasan sa prensa, pagpahayag, ug panulti uban sa katungod sa impormasyon, nga tanan nahipatik sa Konstitusyon.
Ang adunay kagawasan nga prensa anaa sa alanganin
Sa kinasugdan, muhatag ako ug posisyon nga ang ABS-CBN franchise renewal usa ka isyu sa free speech. Ang mga hearing mikumpirma niini uban sa mga klase sa pangutana nga atong nadunggan sa ubang mga representatives. Ang kaugmaon sa ABS-CBN mihulga sa ubang media outlets nga nag-inusara nga wala sa parehong panid uban sa administrasyon. Ang mensahe sa ubanh media outlets klaro- pagdumili sa pagtuman ug ikaw mapareho sa ABS-CBN.
Sa mga politiko, ang mga Binay sa Makati ang klarong nakakuha niani. Sa gipunto ni Nancy Binay, mituo siya nga ang iyahang pamilya wala maayo nga gitrato sa maong network. Bisan pa man, si Binay mipakita ug intensyon sa pagboto para sa pagrenew sa prangkisa sa network tungod kay “it’s not about me,” (dili kini mahitungod kanako), ug midungag nga ang katungod sa impormasyon ug access sa impormasyon mao ang mas importante. Kadtong Mayo, kung diin gipasarado sa National Telecommunications Commission ang ang ABSCBN, giquote sa Rappler si Vice President Binay na miingon:“We hope that the men and women of ABS-CBN will continue to pursue the great calling of journalism in the service of the Filipino, especially in this period of uncertainty and anxiety over the COVID-19 pandemic and the creeping erosion of civil liberties, of which the network’s closure is an eloquent example.”(Nagalaum kita nga ang ABS-CBN mupadayon sa paggukod sa dakong tawag sa journalism sa serbisyo sa mga Pilipino, ilabi na sa panahon sa walay kasiguradoan ug kabalaka sa COVID-19 pandemic ug pagbanlas sa sibil nga kagawasan, kung diin halimbawa ang pagpanirado sa maong network.)
Ugma mao ang panahon sa kamatuoran para sa ABS-CBN. Mao sad kini ang panahon sa kamatuoran para sa House of Representatives, kung ang miyembro ba niini makahimo sa pagkamakiangayon ug pagboto para sa interes sa nasud. Mao sad kini ang panahon sa kamatuoran para sa nasud kay ang pagboto para sa pagpanirado mas magduso pa kanato ngadto sa pang-ekonomiya nga katalagman ug awtoritaryan nga kadulom.
Tony La Viña 