Kontra sa pobre ang pagsirado sa ABS-CBN

Translated by Dinah Faye Balleco

Sugod kini nasugpon isip ABS-CBN gikan sa paghiusa sa Alto Broadcasting System (ABS) ug Chronicle Broadcasting Network (CBN) kadtong February 1967, ang korporasyon sa ABS-CBN namahimong usa sa pinakadagkong media broadcasting network sa nasod, nga gaangkon/gaoperate ug dose-dosena nga istasyon sa telebisyon ug radyo sa Luzon, Visayas, ug Mindanao. Gapanag-iya sad kini ug subsidiary corporations sa Australia, United States, Cayman Islands, ug sa daghan nasod sa Europe. Busa, nagagunit sad kini ug economic interests sa iyang pipilang local affiliates. Ang sakop sa media giant mbana sa 11,000 o sobra pa sa mga empleyado niini.

Ang kaugmaon sa 11,000 nga trabahador sa ABS-CBN, pareho sailahang kauban nga nagtrabaho sa mga tuig sa martial law, nahimong alanganin usan sa pag-expire sa prangkisa niini kadtong Mayo 4, 2020 ug sa pag-isyu sa National Telecommunications sa kontrobersyal na cease and desist order ug wala pag isyu niini ug provisional authority to operate. Kung ilain ang mga legal na argumento na muuyon o mudili sa paghatag ug provisional authority to operate, dugay na na buhat sa NTC kadtong mga niagi ang paghatag ug provisional franchise sa mga ubang korporasyon samtang ang ilahang aplikasyon para sa legislative franchise naghulat pa sa Kongreso. Atubangon na nato- ang NTC, na maoy kauban na ahensya sa ehekutibo, gakuha ug senyas sa Presidente nga nagpakita sauna ug kasuko ngadto sa media giant tungod basi wala gi air niini ang uban sa mga paid advertisements sa panahon sa presidential campaign kadtong 2016. Daghan nakasinati na usa lamang kini nga pamaago aron mahadok ug mapugos ang ABS CBN tungod kay kini nag-inusara.

Pwede maingon nga ang paghatag ug legislative franchise naa sa katungod sa Kongreso ug wala sa Presidente. Tinuod kini, nga ang Kongreso, ug dili ang Presidente, ang gahatag ug prangkisa, apan ang paglain sa awtoridad ug papel sa mga kabahin sa gobyerno pwede gayod mamahimong usa lamang ka damgo sa atong sistema sa pulitika kay dili lig-on ang atong demokratimo nga institusyon ug ang atong paghatag ug public accountability nagpabilin nga luya. Sa kamatuoran, ang Presidente nagakumkom ug dako nga gahum ug impluwensta sa lehislatura ug bisan paman sa Supreme Court, sumala pa sa uban. Mali usab na dili tagaan ug tagad kini nga impluwensya sa Presidente sa Republika. Ang dili ba pag-aksyon sa Kongreso, labi na sa mga kampi sa Presidente sa politika na naglingkod sa lehislatura, ang direkta nga resulya sa pag-atake sa Presidente sa maong media giant? Kung subayon, ang Puno Ehekutibo ang naay kinatibuk-ang responsibilidad para sa kapakyasan sa ABS-CBN. Siya unta nagpahunong sa NTC sa pag-isyu sa ceasw and desist order ug naghangyo saiyang mga kakampi sa Kongresi na ihatag ang prangkisa.

Apan dili gayod dapat maghugas ug kamot sama ni Ponsyo Pilato ang Kongreso aron dili kini maapil sa pagpanghimatuud. Dunay onse ka bills para sa pagrenew sa prangkisa sa ABS CBN ang natanggong sa Kongreso. Sa tinuod, kadto pang 2014 nag apply ang ABS CBN para sa franchise renewal niini; ika-16, ika-17, ug ika-18 na mga kongreso na ang niabot, pero walay nahitabo. Kadtong 2016, nagfile si Nueva Ecija Representative Violago ug bill na mihangyo para sa paghatag usab ug 25 ka tuig, ug iya usab gifile kini kadtong 2019. Kung naa gayod sa huna-huna sa Kongresp, pwede kini na bill para sa franchise renewal pwede kaayo maipasa sa mas paspas pa sa duha ka semana, pinakadugay na ang usa ka bula . Pwede gayod kini lihukon dayon sa Kongreso, ug ipasa sa duha ka adlaw!

Sa kinasugdan, ako mihatag sa posisyon na ang ABS CBN franchise renewal usa ka isyu sa free speech. Ang kaugmaon sa ABS CBN nagapaambit ug kahadlok ngadto sa ubang nag-inusarang media outlets nga wala muuyon sa administrasyon. Klaro ang mensahe ngadto sa mga media outlets na kritikal sa gobyerno- likayi ang pagbantay ug ikaw mapareho sa ABS-CBN. Apan matawag ba nato atong mga kaugalingon nga demokrasya kung ang pagsupak ug kritisismo dili tugutan? Ang kagawasan mao ang kinauyokan sa demokrasya, ug kung wala kini nga sukranang katungod, kita tanan mamahimong papet ug musunod-sunid sa maskin unsang mando nga pwede muabli sa ganghaan sa pang-abuso sa gahum ug kalagmitan. Sauna naa kitay usa sa pinakadasig nga prensa sa kalibutan sa wala pa ang martial law, pero kini wala giangayan ni Marcos mao iyang gidaot. Isa sa pinakaunang biktima niini mao ang ABS-CBN kung diin gipahuning kini kadtong Setyembre, 1972 ug gikumkoman ug mga gipanag-iyahan. Katloan ug upat ka tuig maoy nilabay sugod gibalik ni Presidente Cory ang network diadto sa mga tag-iya, ug karon nibalik usab na biktima ang ABS-CBN.

Sa kritikal nga panahon sa kinabuhi saatong nasud, kung diin nakigbugno ang kalibutan sa usa sa pinakaseryoso nga emerhensya sa pangpublikong kahimsog sa atong henerasyon ug naa sa magkalainlain nga kabutang sa lockdown ang matag-usa kanato, ang mga nag-inusarang media outlets sama sa ABS-CBN ang maoy ginagikanan sa kinahanglan nga impormasyon ug kalingawan. Isa kini nga makadaot nga atik. Dili lamang ang katawhan sa Luzon ug Visayas mao ang nangluya apan labi na kadtong namimuyo sa Mindanao. Sugod kadtong Mayo asingko, dili na makapaminaw ang Mindanaoans sailahang paboriti nga channels sa radyo ug telebisyon sama sa ABS-CBN TV-2 Bukidnon, D-2-XB-TV, ABS-CBN TV-2 Cramiz, ABS-CBN TV-4 Iligan, na usa sa mga pipilang relay stations. Daghang trabahador niining mga istasyon ug barangay sa Mindanai kung diin ang internet dili makaabot, ang mga istasyon sa ABS-CBN maoy gisaligan sa impormasyon ug kalingawan. Maskin asa man lantawon kining panghitabo, ang kapakyasan sa prangkisa sa ABS-CBN nakaapekto labi na gayod sa mga pobre kaysa sa ubang klase sa katilingban.